Adaptogenics είναι μια επιλεγμένη ομάδα βοτάνων (και μερικά μανιτάρια) που υποστηρίζουν τη φυσική ικανότητα του σώματος να αντιμετωπίζει το άγχος. Ονομάζονται προσαρμογόνα λόγω της μοναδικής ικανότητάς τους να “προσαρμόζουν” τη λειτουργία τους σύμφωνα με τις ειδικές ανάγκες του σώματος. Αυτές μπορεί να είναι φυσικές, χημικές ή βιολογικές ανάγκες. Στις μέρες μας βρίσκονται σε αυξανόμενη ζήτηση σε διάφορες μορφές όπως χάπια, τσάγια, βάμματα ή σκόνες. Συχνά χρησιμοποιούνται ως μια υγιεινή εναλλακτική λύση αντί για ορισμένα συνταγογραφούμενα φάρμακα , διεγερτικά, αναβολικά στεροειδή καθώς και κοινά pick-me-ups όπως η καφεΐνη και η ζάχαρη.
Ως γνωστών, το σώμα σας είναι κατασκευασμένο για να απελευθερώνει την ορμόνη κορτιζόλη ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στο στρες. Τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης σε μεγάλες χρονικές περιόδους και το χρόνιο στρες μπορούν να επηρεάσουν κάθε φυσιολογικό σύστημα στο σώμα σας, συμπεριλαμβανομένου του θυρεοειδούς και των επινεφριδίων.
Όταν τα επίπεδα της κορτιζόλης αυξάνονται, αντιμετωπίζετε την αντίδραση “πάλης ή φυγής “, η οποία διεγείρει το συμπαθητικό νευρικό σας σύστημα και τα επινεφρίδια σας. Όταν συμβεί αυτό, υπάρχει μείωση στις πεπτικές σας εκκρίσεις και αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Υπό φυσιολογικές συνθήκες όταν βιώνετε αυτήν την κατάσταση το σώμα και ο εγκέφαλός σας ανταποκρίνονται στον στρεσογόνο παράγοντα προσαρμόζοντας τα επίπεδα της κορτιζόλης σας στο φυσιολογικό.
Ωστόσο, η κορτιζόλη είναι γνωστή ως ορμόνη γήρανσης. Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν καταστάσεις “πάλης ή φυγής”, όπως προαναφέρθηκαν, σε τακτική βάση, μπορεί να βιώσουν μια κατάσταση συνεχούς πίεσης, που μπορεί να εξαντλήσει τα επινεφρίδια τους, να επηρεάσει το πεπτικό τους σύστημα και να τους προκαλέσει πρόωρη γήρανση. Άνθρωποι που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για αυτό είναι οι νέοι γονείς, οι φοιτητές πανεπιστημίου, νοσηλευτές, μέλη της οικογένειας που φροντίζουν ανήλικους συγγενείς ή ασθενείς κ.α..
Το χρόνιο στρες οδηγεί σε κόπωση των επινεφριδίων και ακόμη πιο δυνητικά προβλήματα, αν δεν διαχειριστεί. Οι περισσότεροι ερευνητές και γιατροί συμφωνούν ότι η θεραπεία για τη μείωση του χρόνιου στρες πρέπει να αντιμετωπίζεται ολιστικά. Μια ισχυρή προσέγγιση για την φυσική ανακούφιση του στρες καθώς και τη μείωση των μακροπρόθεσμων επιπέδων κορτιζόλης είναι με τη χρήση προσαρμογόνων βοτάνων.
Υπάρχουν δεκάδες φυτά, που αναπτύσσονται σε μερικά από τα πιο σκληρά περιβάλλοντα του κόσμου, που υπάγονται στην κατηγορία των προσαρμογόνων.
Κορυφαία Προσαρμογόνα Βότανα (Adaptogenic)
1. Panax Ginseng
Το πλούσιο σε οφέλη τζίνσενγκ είναι ένα πολύ γνωστό προσαρμογόνο και το ασιατικό τζίνσενγκ (Panax ginseng) θεωρείται από πολλούς ως το πιο ισχυρό. Στον άνθρωπο, το ginseng Panax έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει με επιτυχία την ηρεμία και την απόδοση μνήμης στην εργασίας σε υγιείς ενήλικες.
2. Ιερός Βασίλειος (Ocimum sanctum)
Ονομάζεται επίσης tulsi, και είναι γνωστό στην Ινδία ως ένα ισχυρό αντιγηραντικό συμπλήρωμα. Τα οφέλη των ιερών βασιλικών αποτελούσαν αναπόσπαστο μέρος της ιατρικής της Αγιουρβέδας για να θεραπεύουν μεγάλο αριθμό παθήσεων όπως: λοιμώξεις, δερματικές παθήσεις, ηπατικές διαταραχές, κοινό κρυολόγημα και βήχα, ελονοσιακό πυρετό και ως αντίδοτο για δάγκωμα φιδιού και κνησμό σκορπιού.
3. Ashwagandha (Withania somnifera)
Το Ashwagandha αναφέρεται συχνά ως ινδικό ginseng. Η επίδραση του στα επίπεδα κορτιζόλης, στην αντοχή στο στρες και στο άγχος έχουν μελετηθεί εδώ και δεκαετίες με θετικά αποτελέσματα.
4. Ρίζα Astragalus (Astragalus membranaceus)
Χρησιμοποιείται στην κινεζική ιατρική, το Astragalus είναι γνωστό ότι ενισχύει την ανοσία και δυνητικά αναστέλλει τις επιπτώσεις του στρες.
5. Ρίζα γλυκόριζας (Glycyrrhiza glabra)
Η ρίζα γλυκόριζας μπορεί να αυξήσει την ενέργεια και την αντοχή, καθώς και να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Μπορεί να επηρεάσει την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα καλίου.Η παραδοσιακή ρίζα γλυκόριζας συνήθως συνιστάται σε κύκλους 12 εβδομάδων, αν και αυτό δεν συμβαίνει όταν λαμβάνετε γλυκόριζα DGL, το οποίο θεωρείται ασφαλές για μακροχρόνια χρήση. Οι ασθενείς με υπέρταση θα πρέπει να εξετάσουν τη χρήση άλλων προσαρμογών.
6. Rhodiola (R. rosea)
Η Rhodiola (rhodiola rosea), ή η χρυσή ρίζα, είναι ένα ισχυρό προσαρμογόνο το οποίο αποτέλεσε το επίκεντρο πολλών ερευνών. Ενεργεί ως ήπιος στρεσογόνος παράγοντας , επιτρέποντας στον οργανισμό να ενισχύσει την άμυνα του στρες (παρόμοια με τον τρόπο λειτουργίας της ρίζας Astragalus). Πιο συγκεκριμένα, συνδέεται με την οξυγόνωση του εγκεφάλου και των μυϊκών ιστών, ενισχύοντας καθημερινά τα επίπεδα ενέργειας και μειώνοντας την κόπωση.
7. Μανιτάρια Cordycep
Τα μανιτάρια Cordyceps , reishi, shiitake και maitake είναι μύκητες με αντιοξειδωτικές ιδιότητες.Είναι κυρίως διάσημα ως τονωτικά και αφροδισιακά, αλλά και για την θετική του συμβολή σε προβλήματα των πνευμόνων, του αναπνευστικού συστήματος και το χρόνιο βήχα, την άνοδο των επιπέδων της τεστοστερόνης, την αύξηση της παραγωγής σπέρματος, την τόνωση του ανοσοποιητικού, την ενίσχυση της ενέργειας, την καταπολέμηση της κόπωσης και έλλειψη ενέργειας .
8.Κουρκούμη ή Κουρκουμάς (Curcuma longa)
Διαθέτει αντιφλεγμονώδη δράση ανάλογη αυτής της κορτιζόνης και προκαλεί υποχώρηση συμπτωμάτων της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Επίσης βοηθάει στη πρόληψη και στη θεραπεία κρυολογημάτων και προστατεύει το συκώτι από τις τοξίνες.
9.Μούρο Goji (Lycium barbarum)
Ενισχύει την ενέργεια, τη σωματική και πνευματική απόδοση, την ηρεμία, την αίσθηση ευεξίας και βελτιώνει τον ύπνο.
Κάθε προσαρμογόνο έχει διαφορετική επίδραση στο σώμα, οπότε η επιλογή του εξαρτάται από το αποτέλεσμα που αναζητάτε. Για παράδειγμα, εάν είστε ταυτόχρονα σωματικά και ψυχικά κουρασμένοι, το ashwagandha μπορεί να σας βοηθήσει να ενεργοποιηθείτε και να χαλαρώσετε.
Όπως πάντα, θα πρέπει να συζητήσετε με το γιατρό σας οποιαδήποτε νέα συμπληρώματα ή φάρμακα προτού ξεκινήσετε τη χρήση τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα προσαρμογόνα βότανα, καθώς μερικά από αυτά αλληλεπιδρούν με συνταγογραφούμενα φάρμακα και δεν συνιστώνται για άτομα με συγκεκριμένες παθήσεις.
Το να τρώτε καλά, να παραμένετε δραστήριοι, να διατηρείτε την κοινωνική σας σύνδεση αλλά και να απολαμβάνεται την ηρεμία, σας βοηθά να προστατευτείτε από το χρόνιο στρες, το οποίο μπορεί να σκοτώσει την ποιότητα ζωής σας.
Η προσθήκη προσαρμογόνων βοτάνων στη ρουτίνα σας μπορεί να σας κάνει πιο ανθεκτικούς στις βλαβερές συνέπειες του χρόνιου στρες και να προστατέψει το σώμα σας από τα συνεχώς υψηλά επίπεδα κορτιζόλης.